Kryzys zadłużenia dotyka coraz więcej osób, a zdecydowanie sprzyja mu czas pandemii, w którym wiele branż boryka się z poważnymi trudnościami. Dlatego – niestety – utrata pracy czy spadek wysokości miesięcznych poborów nie jest niczym nadzwyczajnym. Oczywiście można by wskazać na wiele sposobów wyjścia z kryzysu nadmiernego zadłużenia. Zaciągnięcie kredytu bądź pożyczki i obniżenie poziomu wydatków to najczęściej spotykane formy pomocy, jednak coraz większą popularność zyskuje ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Pozwala ono na wypracowanie kompleksowego sposobu spłaty wierzycieli, a nawet na umorzenie przynajmniej części zobowiązań. Na czym więc polega upadłość konsumencka?
Istota upadłości konsumenckiej
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej osoby fizycznej jest procedurą wzorowaną na upadłości przedsiębiorcy i również została uregulowana w Prawie upadłościowym. Podstawowym celem tego postępowania jest likwidacja majątku dłużnika i zaspokojenie wierzycieli z tak uzyskanych środków. Należy pamiętać, że upadłość konsumencka może zostać przeprowadzona jedynie wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej.
Oczywiście ogłoszenie upadłości konsumenckiej osoby fizycznej może zostać przeprowadzone jedynie wówczas, gdy zajdą ku temu odpowiednie przesłanki. Wśród nich podstawową jest niewypłacalność konsumenta. Z niewypłacalnością konsumenta mamy do czynienia wówczas, gdy nie jest on w stanie regulować swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Zgodnie z Prawem upadłościowym stan ten domniemywa się wówczas, gdy opóźnienia w płatnościach przekraczają trzy miesiące.
Upadłość konsumencka – kiedy będzie utrudniona?
Gdy mamy do czynienia z niewypłacalnym konsumentem, nie zawsze oznacza to możliwość ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Ponadto, co do zasady, niedopuszczalne jest przeprowadzenie postępowania upadłościowego, wobec którego umorzono tego rodzaju postępowanie w ciągu dziesięciu lat przed złożeniem nowego wniosku.
Wniosek o upadłość osoby fizycznej
Sąd nie ogłasza upadłości konsumenta z urzędu, a jedynie na wniosek. Wniosek o upadłość osoby fizycznej musi spełniać wszystkie wymagania stawiane pismom procesowym. Konieczne więc jest precyzyjne wskazanie wszystkich danych pozwalających na jednoznaczną identyfikację dłużnika, samo żądanie ogłoszenia jego upadłości oraz wykazanie jego niewypłacalności. Poza tym wniosek o upadłość osoby fizycznej należy skierować do właściwego sądu upadłościowego.
Co prawda w internecie bez większych problemów można znaleźć wzór wniosku o upadłość konsumencką osoby fizycznej, jednak należy bardzo ostrożnie wykorzystać tego rodzaju materiały. Wynika to przede wszystkim z faktu, że we wniosku o upadłość konsumencką należy odnieść się do całego szeregu kwestii ściśle związanych z sytuacją danego dłużnika. Dlatego wniosek ten musi zostać dostosowany do realiów konkretnego przypadku – co z kolei oznacza, że mechaniczne kopiowanie wzorów dostępnych w internecie może doprowadzić do negatywnych konsekwencji.
Postępowanie po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej
Uwzględnienie przez sąd przedmiotowego wniosku oznacza ogłoszenie upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. To z kolei otwiera samo postępowanie upadłościowe, którego najważniejszym elementem jest likwidacja masy upadłości. Przez masę tę rozumie się majątek upadłego. Po ogłoszeniu upadłości konsumenta zarząd masą upadłości przejmuje syndyk, którego zadaniem jest właśnie przeprowadzenie likwidacji majątku. Jednocześnie podział pomiędzy wierzycieli środków uzyskanych ze sprzedaży majątku dłużnika następuje na zasadach określonych w tzw. planie spłaty.
Spłata wierzycieli i umorzenie zobowiązań
Przygotowanie planu spłaty wierzycieli należy do zadań syndyka. Jednak realizacja postanowień tego dokumentu może rozpocząć się dopiero wówczas, gdy zostanie on prawomocnie zatwierdzony przez sąd. Jednocześnie w ramach upadłości konsumenckiej może także dojść do umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalania planu spłaty. Sąd dokonuje takiego umorzenia wówczas, gdy osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli.
Jednocześnie w praktyce stosowania regulacji Prawa upadłościowego odnoszących się do upadłości konsumenckiej niekiedy trudno ocenić, czy rzeczywiście dłużnik w ogóle nie jest w stanie zrealizować jakichkolwiek swoich zobowiązań. Wówczas optymalnym rozwiązaniem może okazać się jedynie częściowe ich umorzenie. Jeżeli więc w wyniku likwidacji masy upadłości udało się pozyskać jakieś środki, sąd wydaje postanowienie o ustalenie planu spłaty wierzycieli, a umarza jedynie te zobowiązania, których nie udało się spłacić wykonując przedmiotowy plan.
W każdym razie upadłość konsumencka – zwłaszcza w przypadku zadłużenia osoby fizycznej – jest optymalnym sposobem na oddłużenie. Jednak nie oznacza to, że samo złożenie wniosku, a nawet ogłoszenie przez sąd upadłości konsumenta od razu rozwiązuje jego problemy. Istotne jest jeszcze właściwe przygotowanie i przeprowadzenie postępowania.
